In an article for the Winter 1984/1985 issue of Foreign Affairs, “A Divided Europe: The Future of Yalta,” Dr. Zbigniew Brzezinski wrote that “Yalta is unfinished business. Forty years after the fateful Crimean meeting of February 4-11, 1945, between the Allied Big Three of World War II, much of our current (1984/1985) preoccupation with Yalta focuses on its myth rather than on its continuing historical significance.”
Dr. Brzezinski made the following comments (in English) about Yalta to the Voice of America (VOA) in February 1985:
Dr. Brzezinski: Yalta was also the last opportunity for the West, and notably for the United States, to have done something significant to avert the division of Europe. After all, the Anglo-American democracies were infinitely more powerful than the Soviet Union. And, instead of trying to shape a more constructive European system close to the end of the war, while at Yalta, the Western leaders in effect caved in. And, while they did not give away Eastern Europe to the Soviets — the Soviets already had it, and it had been given away at Teheran — they failed to use the opportunity to try to shape an arrangement for Europe, which would have averted what subsequently evolved, namely: the partition of Europe. Yalta has thus become the symbol of that partition. I think they could have pressed Stalin to accept arrangements in Central Europe which would have been more palatable and which would have probably also helped to avoid not only the subsequent division of Europe but also the American-Soviet Cold War in Europe. Their naivete seems to have dominated their thinking.
Certainly, the arrangements for democracy in Eastern Europe were left for Stalin to execute. And, one should have had some idea how Stalin interprets democracy, on the basis of Soviet experience.
Voice of America (VOA) Polish Service director Ted Lipien interviewed Dr. Brzezinski about his article and his proposed solutions to ending the division of Europe. Brzezinski stated that Western leaders had not agreed at Yalta to the division of Europe, but at the same time they were naive and did not press Stalin to insure that free elections would in fact be carried out in Poland and in other countries of Central and Eastern Europe under Soviet military domination.
This is the part of the interview (in Polish) dealing with Yalta. In the rest of the interview, Dr. Brzezinski stressed that the return of Central and Eastern Europe to the rest of Europe needs to be a largely European process with strong encouragement from the United States.
Ted Lipien: W opublikowanym przez pana niedawno artykule poświęconym konferencji jałtańskiej i jej następstwom, zauważa pan, ze wbrew powszechnie rozpowszechnionej opinii, Zachód nie zgodził się w Jałcie na podział Europy. Dlaczego więc Jałta stala się tym symbolem zdobycia przez Rosję dominacji nad Europą Wschodnią?
Zbigniew Brzezinski: Dlatego, ze jednym z następstw Jałty był istotnie podział Europy, oraz w Jalcie, Zachód, a w szczegolnosci Amerykanie i Anglosasi, nie wykorzystali możliwosci by wywrzec nacisk na Stalina i na Sowietów w kierunku ustanowienia czegoś we Wschodniej Europie i Centralnej Europie co by bardziej odpowiadało aspiracjom ludów zamieszkujących ten region Europy.
Ted Lipien: Czy fakt, ze Armia Czerwona zajęła większość obszarów Europy Wschodniej nie przesądził właściwie o przyszłości politycznej tej części świata.
Zbigniew Brzezinski: Niekoniecznie. Dlatego, że jednocześnie Związek Sowiecki był wyczerpany wojną, i bardziej skoncentrowany i politycznie inteligentny nacisk ze strony Zachodu skierowany na osiągnięcie pewnych konkretnych celów — nie przesadnych ale konkretnych — sądzę mógł byłby mieć pozytywny rezultat. W każdym razie wiemy tylko to, że tego nacisku nie było, tego rodzaju prób nie było. W Jałcie była deklaracja o demokracji w Europie Wschodniej, ale wykonanie tej deklaracji pozostawiono całkowicie w rękach Stalina. Wiedząc jak Stalin interpretuje demokrację, można było z góry przewidzieć jaki będzie rezultat tego rodzaju rozwiązania.
